Financiering van energiegemeenschappen: nieuwe innovatieve modellen
Hoe kunnen we energiegemeenschappen financieren voor een duurzame toekomst?
Bij WeSmart stelt ons team zichzelf elke dag een belangrijke vraag: hoe kunnen we de toegang tot energiegemeenschappen democratiseren en tegelijkertijd hun economische duurzaamheid waarborgen? Dit is de kern van onze missie. We zien nieuwe financiële modellen ontstaan om de groei van hernieuwbare energie en collectieve zelfconsumptie te ondersteunen. Maar welke zijn echt geschikt voor de behoeften van gemeenschappen? En vooral, hoe kunnen we ervoor zorgen dat zowel producenten als consumenten er eerlijk van profiteren? 🚀
De belangrijkste beschikbare financieringsmodellen
Vandaag bestaan er verschillende financieringsmodellen naast elkaar, die elk hun voordelen en beperkingen hebben, afhankelijk van de context van het project.
- Eigen financiering: Dit model leunt nu sterk op langlopende bankleningen, die een echt basisproduct zijn geworden in de hernieuwbare energiesector. De toonaangevende banken in Europa bieden financieringsvoorwaarden van 15 tot 25 jaar, met concurrerende tarieven die zijn afgestemd op de looptijd van deze projecten. Deze ontwikkeling heeft de toegang tot financiering gedemocratiseerd, ook al blijft een initiële kapitaalinbreng vereist. De banken hebben specifieke expertise ontwikkeld in het evalueren van deze projecten, waardoor het gemakkelijker is geworden om leningen te krijgen voor degenen die solide businessplannen presenteren.
- Investering door derden : Het derde-investeerdersmodel is een innovatieve oplossing waarbij externe investeerders de initiële financiering van gemeenschappelijke energievoorzieningen op zich nemen. Deze investeerders, vaak gespecialiseerde fondsen of energiebedrijven, gaan een langetermijnverbintenis aan, meestal 15 tot 25 jaar, in ruil voor een deel van de inkomsten uit de energieproductie. Dit mechanisme vereist dat er overeenkomsten voor de aankoop van elektriciteit (PPA - Power Purchase Agreement) worden afgesloten tegen een vaste of geïndexeerde prijs, waardoor een stabiel inkomen wordt gegarandeerd tijdens de duur van de investering.
- Participatieve financiering: Bij deze aanpak kunnen burgers mede-eigenaar worden van de installaties of geld lenen tegen een aantrekkelijke rente. Ze hebben niet alleen een directe impact op hun energieverbruik, maar profiteren ook van een financieel rendement, wat hun betrokkenheid bij de energietransitie versterkt. Participatieve financiering is een krachtige hefboom voor energiegemeenschappen, die verder gaat dan alleen het financiële aspect. Deze aanpak democratiseert de toegang tot duurzame energieprojecten en creëert tegelijkertijd een blijvende burgerbetrokkenheid.
Crowdfunding kan dienen als een strategische aanvulling op traditionele financieringsmethoden, waardoor het mogelijk wordt om extra financiële middelen te mobiliseren en tegelijkertijd de lokale wortels van het project te versterken. Deze directe betrokkenheid van burgers bij de financiering creëert een dubbel voordeel: het biedt een alternatieve bron van kapitaal voor traditionele bankleningen en zorgt tegelijkertijd voor een gevoel van collectief eigenaarschap van het project.
De waarde van participatieve financiering ligt ook in het vermogen om consumenten om te vormen tot betrokken spelers in de energietransitie. Door mede-eigenaar van de installaties te worden, zijn burgers niet langer slechts passieve consumenten, maar actieve belanghebbenden die direct profiteren van de economische spin-offs van hun investering.
Collectieve zelfconsumptie: een hefboom voor winstgevendheid
Collectief eigenverbruik, waarbij verschillende consumenten de lokaal geproduceerde energie kunnen delen, biedt een unieke kans om de winstgevendheid van projecten te optimaliseren. In Frankrijk bijvoorbeeld profiteren energiegemeenschappen van voordelige verkooptarieven dankzij modellen voor lokaal delen. Dit stelt producenten in staat om hun energie tegen een betere prijs te verkopen dan op de conventionele markt, terwijl het de consumenten meer betaalbare elektriciteit biedt.
Een inspirerend voorbeeld komt uit Denemarken, waar energiegemeenschappen een sleutelrol hebben gespeeld in de ontwikkeling van lokale windmolenparken. Burgers zijn direct betrokken bij de financiering van de faciliteiten, zorgen voor concurrerende prijzen en vergroten de sociale acceptatie van de projecten.
ROI berekenen: het voorbeeld van een gedeelde zonne-installatie
Laten we het concrete voorbeeld nemen van een fotovoltaïsch systeem van 100 kWp dat op het dak van een flatgebouw is geïnstalleerd:
- Initiële investering: € 100.000 (ongeveer € 1000/kWp)
- Jaarlijkse productie: 100.000 kWh (gemiddelde in Centraal-Europa)
- Klassiek scenario (totale doorverkoop) :
- Scenario met collectieve zelfconsumptie :
Collectieve zelfconsumptie verbetert de winstgevendheid van het project aanzienlijk, met een 40% kortere terugverdientijd. Bovendien biedt dit model een betere bescherming tegen de volatiliteit van energieprijzen, omdat het grootste deel van de productie lokaal wordt verbruikt tegen een gecontroleerde snelheid.
Deze cijfers kunnen verder worden geoptimaliseerd door :
- Het gebruik van voorspellingsalgoritmen om zelfverbruik te maximaliseren
- Collectieve opslagsystemen opzetten
- Verschillende installaties combineren om onderhoudskosten te optimaliseren
Innovatieve nieuwe financieringsmodellen
Er is een nieuw model in opkomst dat de technische expertise van spelers uit de energiegemeenschap combineert met de knowhow van financiële instellingen. Deze hybride aanpak maximaliseert de voordelen van elk model en minimaliseert hun respectieve beperkingen.
In dit model werkt een bedrijf dat gespecialiseerd is in energiegemeenschappen samen met een grote financiële instelling om een financieringsstructuur op maat te creëren. Deze samenwerking maakt het mogelijk om :
- Verminder financieel risico: De technische expertise van het energiebedrijf maakt betere risicobeoordeling en -beheer mogelijk, wat leidt tot gunstigere rentetarieven.
- Optimalisering van de financiële structuur: Intelligente combinatie van traditionele bankleningen, participatieve investeringen en overheidsfinanciering.
- Toegang tot financiering vergemakkelijken: oprichting van een "one-stop shop" waar gemeenschappen zowel technische expertise als financiering kunnen krijgen.
- Standaardiseren van processen: Ontwikkelen van gestandaardiseerde procedures voor het beoordelen en financieren van projecten, waardoor de transactiekosten dalen.
Dit hybride model maakt het ook mogelijk om een "revolverend fonds" op te zetten, waarbij de inkomsten uit de eerste projecten opnieuw worden geïnvesteerd in nieuwe initiatieven, waardoor een opwaartse spiraal ontstaat voor de ontwikkeling van hernieuwbare energie in de gemeenschap.
Een innovatieve samenwerking: WeSmart en Belfius 🌱
In België is de samenwerking tussen WeSmart en Belfius een perfect voorbeeld van hoe financiering de ontwikkeling van energiegemeenschappen kan katalyseren. Belfius biedt financieringsoplossingen op maat voor hernieuwbare projecten, waardoor energiegemeenschappen hun productiecapaciteit kunnen maximaliseren. Door deze projecten toegankelijk te maken, stimuleert dit type partnerschap een win-win model voor producenten en consumenten: meer groene energie, minder afhankelijkheid van fossiele brandstoffen en lokaal economisch rendement.
Het persbericht waarin dit strategisch partnerschap wordt aangekondigd, benadrukt het belang van prijsstabiliteit bij de ontwikkeling van hernieuwbare energieprojecten. Een van de belangrijkste obstakels voor ontwikkelaars van hernieuwbare energieprojecten is de volatiliteit van de energieprijzen op de markt.
WeSmart en Belfius hebben innovatieve financiële modellen ontwikkeld die een stabiele langetermijnprijs garanderen voor gemeenschappelijk energiegebruik. Deze prijsstabiliteit is cruciaal omdat het :
- Vergemakkelijkt de financiële planning op lange termijn voor projecten
- Vermindert risico's voor investeerders en ontwikkelaars
- Laat leden van de gemeenschap profiteren van voorspelbare tarieven
- Maakt hernieuwbare energieprojecten aantrekkelijker voor financiers
Dankzij deze prijsstabilisatiemechanismen kunnen energiegemeenschappen zich ontwikkelen op een stevige economische basis, zonder onderhevig te zijn aan de soms brutale schommelingen van de energiemarkt. Deze innovatieve aanpak laat zien hoe samenwerking tussen een in energie gespecialiseerde scale-up en een grote financiële instelling kan helpen om een van de grootste obstakels voor de ontwikkeling van hernieuwbare energie weg te nemen.
Welke uitdagingen zijn er nog?
Ondanks deze vooruitgang zijn er nog een aantal uitdagingen. De wetgevende kaders verschillen van land tot land, waardoor het soms moeilijk is om grensoverschrijdende projecten uit te voeren. Bovendien vereist sommige financiering technische en financiële expertise die niet alle gemeenschappen bezitten. Toegang tot Europese fondsen, zoals het Horizon Europe programma, kan een belangrijke rol spelen bij het overwinnen van deze obstakels.
Naar een gezamenlijke toekomst
Financieringsmodellen voor energiegemeenschappen zijn niet alleen technische of economische oplossingen. Ze bieden een echte kans om de manier waarop we energie produceren en verbruiken te herzien, waarbij samenwerking centraal staat. Wat vind jij? Welke modellen zien jullie als de meest veelbelovende om de energietransitie te versnellen en inclusie te bevorderen? Geef uw mening en voeg iets toe aan het debat!
Francois Bordes
